5.5.07
"Η Ιστορία των Ταρώ" by Mauve_All
Εισαγωγή:
Κυρίες και κύριοι, με μεγάλη χαρά και τιμή, σήμερα φιλοξενώ στον "καναπέ" του ταπεινού μου blog την υπέροχη Mauve_All, η οποία έγραψε ένα κείμενο για την ιστορία των Ταρώ.
Η ιδέα αυτού του κειμένου προέκυψε πριν από μερικούς μήνες, κατά την διάρκεια μιας μεγαλειώδους ομαδικής μασαμπούκας, ως σπόντα σε μία συζήτηση αστρολογίας, χαρτομαντείας, χειρομαντείας και λοιπών προσοδοφόρων επαγγελμάτων.
(Όπως καταλάβατε, προσπαθούσαμε να βρούμε τι θα γίνουμε όταν μεγαλώσουμε.)

Η Mauve_All δεν είχε στήσει ακόμη το δικό της blog για να δημοσιεύσει την ιστορία των Ταρώ και έτσι την προσκάλεσα να χρησιμοποιήσει τον "καναπέ" μου, όποτε και όπως ήθελε. Και μου υποσχέθηκε ότι θα καταχραστεί την φιλοξενία, με την πρώτη ευκαιρία. (Δηλαδή, όταν θα στρωνόταν να την γράψει, γιατί την είχαν πρήξει με κάτι μεταφράσεις ποιημάτων, λέει...) Έκτοτε, πέρασε ο καιρός, έφυγε ο χειμώνας, μπήκε η άνοιξη, έρχεται το καλοκαίρι, η Mauve_All έφτιαξε το δικό της blog (γιούπι, την διαφθείραμε!), αλλά η υπόσχεσή της είναι υπόσχεση, και την κρατάει! Παρόλο που θα μπορούσε να δημοσιεύσει την "Ιστορία των Ταρώ" στο δικό της blog, πήρε πιτζαμάκια, παντοφλίτσες και την γυάλινη σφαίρα και ήρθε για πιτζάμα-στον-"καναπέ"-μου-πάρτυ!
Enjoy!


"Τα ταρώ είναι μια από τις πιο όμορφες ανθρώπινες επινοήσεις. Παρ' όλες τις κατακραυγές των φιλοσόφων, αυτό το πάκο εικόνων, στο οποίο το πεπρωμένο ανακλάται σαν σε καθρέφτη με πολλές πλευρές, παραμένει τόσο ζωτικό και ασκεί μια τόση ακαταμάχητη έλξη σε ευρηματικά μυαλά, που είναι σχεδόν αδύνατο οι αυστηροί κριτικοί που μιλούν εξ ονόματος μιας ακριβούς αλλά μη ενδιαφέρουσας λογικής να καταφέρουν ποτέ να καταργήσουν την εφαρμογή του."
Grillot de Givry


Αντιγράφουμε από το skepdic.gr την άποψη του Grillot de Givry για τη διάδοση των ταρώ και την αποκρυφιστική γοητεία που εξακολουθούν να ασκούν. Η συνειδητοποίηση της θνητότητας, ο φόβος του θανάτου και το βασικό ένστικτο της επιβίωσης ίσως είναι οι λόγοι για τους οποίους ο αποκρυφισμός, η αλχημεία και η μαντεία ασκούσαν πάντα μια τόσο έντονη γοητεία στους ανθρώπους. Οι πρωτόγονοι ήταν ανίκανοι να κάνουν διάκριση μεταξύ έμψυχων και άψυχων όντων. Απόλυτα συνδεδεμένοι και εξαρτώμενοι από τη φύση απέδιδαν ιδιότητες έμψυχων όντων στα φυσικά φαινόμενα και τα λάτρευαν σαν ξεχωριστές θεϊκές οντότητες.
Στη Μεσοποταμία, την Ινδία, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Ρώμη, οι θρησκείες που αναπτύχθηκαν είχαν ως βασικό τους χαρακτηριστικό την απόπειρα επικοινωνίας με το θείο στοιχείο μέσω ιδιαίτερων αποκρυφιστικών τελετών, στις οποίες μπορούσαν να λάβουν μέρος μόνο οι μυημένοι. Οι μύστες χρησιμοποιούσαν διάφορες μεθόδους προσέγγισης του θείου, είτε για να εκμαιεύσουν χρησμούς, είτε για να μεταφέρουν τη θεϊκή σοφία στις επόμενες γενιές. Μία από αυτές τις μεθόδους λέγεται ότι ήταν και η τράπουλα ταρώ, η οποία εικάζεται ότι πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην Αίγυπτο.

Ετυμολογία:

Η ετυμολογία της λέξης «ταρώ» είναι ασαφής. Μερικοί υποστηρίζουν ότι προέρχεται από την σανσκριτική λέξη taru που σημαίνει δεσμίδα, άλλοι πως η ονομασία οφείλεται στον ποταμό Ταρώ της Β. Ιταλίας, όπου πρωτοεμφανίστηκαν τα ταρώ σε ευρωπαϊκό έδαφος, άλλοι ακόμα ότι η λέξη προέρχεται από τη φράγκικη παραφθορά της ελληνικής φράσης «τα ρωτώ», που χρησιμοποιούσαν στο μεσαιωνικό Βυζάντιο καθώς άρχοντες και λαός της εποχής εκείνης ήταν μανιώδεις χαρτοπαίκτες, αλλά και τακτικοί πελάτες των τσιγγάνων που επιδίδονταν στη χαρτομαντεία. Η επικρατέστερη πάντως ετυμολογική εκδοχή του όρου είναι πως η λέξη «ταρώ» είναι σύνθετη των αιγυπτιακών λέξεων tar (δρόμος) και ro (βασιλιάς) και μεταφράζεται ως «βασιλική οδός».

Ιστορική διαδρομή:

Τα ταρώ έχουν κοινούς συμβολισμούς με μυητικές σχολές, με την αρχαία ελληνική και αιγυπτιακή μυθολογία, με την αστρολογία, την αλχημεία, την καββάλα και την αριθμολογία. Έχουν τυπικό και επαναλαμβανόμενο τελετουργικό και μία απόκρυφη κοσμοθεωρία. Αυτά τα χαρακτηριστικά, καθώς και ο τρόπος διάδοσής τους μέσα από την παράδοση, δικαιωματικά κατατάσσουν τα ταρώ στις απόκρυφες τέχνες και επιστήμες. Δε θα ασχοληθούμε εδώ με τον αποσυμβολισμό των καρτών και τις συνδέσεις τους με φιλοσοφικές θεωρίες, παρά θα δούμε την προέλευση και την ιστορική τους πορεία από την αρχαιότητα ως σήμερα.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η τράπουλα προέρχεται από την Κίνα ή την Κορέα όπου και δημιουργήθηκε τον 10ο ή τον 11ο αιώνα, και κάποιοι άλλοι πως είναι ινδικής προέλευσης και την έφεραν στη Ευρώπη οι Τσιγγάνοι. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η τράπουλα αποτελεί την κιβωτό της καββαλιστικής ή και της αιγυπτιακής σοφίας.

Κατά την πρώτη χιλιετηρίδα μ.Χ. κάρτες αντίστοιχες με τις σημερινές τράπουλες (τέσσερα χρώματα και τρεις κάρτες προσώπων σε κάθε χρώμα) χρησιμοποιούνται στον αραβικό κόσμο.
  • 14ος αιώνας: πρώτη αναφορά για ύπαρξη καρτών στην Ευρώπη.
  • 15ος αιώνας: Το παλιότερο Ταρώ απ’ όπου σώζονται κάρτες μέχρι τις μέρες μας (Visconti Sforza).
  • 16ος αιώνας: σε κείμενα των Johann Reuchlin και Henry Cornelius Agrippa αναφέρεται η χρησιμότητα της εβραϊκής Kabbalah στον χριστιανικό κόσμο.
  • 17ος αιώνας: το Ταρώ είναι πολύ διαδεδομένο στην Ευρώπη σαν παιχνίδι ενώ κείμενα των γερμανών Ροδόσταυρων συνδέουν το Ταρώ με τον Ερμητισμό.
  • 18ος αιώνας: Ο διαμαρτυρόμενος ιερέας Court de Gebelin στο βιβλίο «ο αρχέγονος κόσμος» αναφέρει ότι το Ταρώ είναι ότι απόμεινε από την αρχαία αιγυπτιακή μυστική σοφία. Επίσης την ίδια εποχή ο Alliette που έμεινε γνωστός με το ψευδώνυμο Eteilla δίνει πλήρη οδηγό μαντικής μέσω του Ταρώ. Σύμφωνα με τον Κουρ ντε Ζεμπελέν τα Ταρώ προέρχονται από την Αίγυπτο, άποψη με την οποία συμφωνεί και ο Κριστιάν, συγγραφέας της «Ιστορίας της μαγείας». Άποψή τους είναι ότι τα ιερογλυφικά που χαράσσονταν στους αιγυπτιακούς τάφους και ναούς ήταν τα πρότυπα των ταρώ. Μάλιστα, ο Κριστιάν στο βιβλίο του περιγράφει ολόκληρη τη διαδικασία μύησης ενός νεαρού Αιγύπτιου ιερέα και συνδέει τα στάδιά της με τα σύμβολα της Μεγάλης Αρκάνα των ταρώ. Η μεταφορά των ιερογλυφικών σε μορφή καρτών έγινε για να βοηθηθεί η διάδοση της σοφίας που περιέχουν σε όσους μπορούν να αναγνωρίσουν το συμβολισμό.
  • 19ος αιώνας: Ο Eliphas Levi συνδέει το Ταρώ με την εβραϊκή Kabbalah και τα τέσσερα χρώματα των μικρών Αρκάνα με τα τέσσερα στοιχεία του κόσμου. Ο Levi συσχέτισε επίσης τις 22 κάρτες της Μεγάλης Αρκάνα με τον αριθμό των γραμμάτων του Εβραϊκού αλφαβήτου.

Κάποτε ήταν διαδεδομένη η άποψη ότι τις κάρτες του Ταρώ τις έφεραν στην Ευρώπη οι τσιγγάνοι οι οποίοι μάλιστα θεωρούνταν αιγυπτιακής καταγωγής (η αγγλική λέξη gypsy για τους τσιγγάνους προέρχεται από το Egypt). Αργότερα όταν διαπιστώθηκε ότι οι τσιγγάνοι κατάγονται από την Ασία, κάποιοι προσπάθησαν να συνδέσουν το Ταρώ με την ινδική παράδοση. Οι σχέση των τσιγγάνων με το Ταρώ δεν είναι ξεκάθαρη ωστόσο μάλλον αυτοί έχουν ένα μερίδιο «ευθύνης» για τη διάδοση του Ταρώ και τη σύνδεση του με την χαρτομαντεία.

Ο Σάμιουελ Βέλερ Σίνγκερ, στο έργο του «Έρευνα στην Ιστορία των Χαρτοπαίγνιων», υποστηρίζει την άποψη ότι τα Ταρώ έφτασαν στην Ευρώπη από την Ινδία, μέσω Αραβίας. Ίσως οι κάρτες των Ταρώ να ήταν τμήμα της μαγικής και φιλοσοφικής γνώσης που άνθιζε στις μυστικιστικές σχολές της Συρίας και που διαφυλάχτηκε από τους Ναΐτες Ιππότες κατά την επιστροφή τους στην Ευρώπη. Προκειμένου να αποφύγουν τους διωγμούς, έκρυψαν μέσα σε κάρτες ψυχαγωγίας και χαρτοπαιξίας, υπό μορφή συμβόλων, τις διδαχές των μυστηριακών τους βιβλίων. Η Αδελφότητα των Ροδόσταυρων χρησιμοποιεί τα Ταρώ ως ένα ζωτικό στοιχείο της ροδοσταυρικής διδασκαλίας, καθώς μέσα στις κάρτες περιέχονται σύμβολα που παραπέμπουν στα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι Τέκτονες.

Τον 13ο και 14ο αιώνα οι Ιταλοί προτιμούσαν τις συνθέσεις που απεικόνιζαν μια σειρά θεμάτων, έτσι δημιουργήθηκαν τα "naibi" οι αθώες κάρτες τις οποίες συνιστούσαν ηθικολόγοι όπως ο Μορέλι το 1393. Στο τέλος του 14ου αιώνα οι πρώτες εκπαιδευτικές κάρτες οδήγησαν στην επινόηση των παιγνιόχαρτων τα οποία αποδίδονται στον Φρανσουά Φίμπια που πέθανε το 1419. Η ιδέα των αριθμητικών χαρτιών (άσσος δύο τρία κλπ) φαίνεται να δόθηκε στους παίκτες από τα ζάρια, ενώ το σκάκι τους πρόσφερε τις φιγούρες (Βασιλιάς, Βασίλισσα, και Ιππότης). Η πιο παλιά ευρωπαϊκή τράπουλα που είναι σήμερα γνωστή χρονολογείται το 14ο αιώνα.

Tα ιστορικά αρχαιότερα Ταρώ των Βισκόντι-Σφόρτσα (γνωστά και με το όνομα «ταρώτσι») και τα Ταρώ των Βοημών, καθώς και τα πιο σύγχρονα του Γκραντ Ετέιλα, του Ταβαγκλιόνε, του Όσβαλντ Γουίρτ, της Χρυσαυγής, του Α.Ε. Γουέιτ, του Πολ Φόστερ Κέιζ, του Άλιστερ Κρόουλι, του Ιερού Ρόδου, της Μόργκαν Γκριρ, του Υδροχόου, των Μαγισσών και πλήθος άλλων που κατακλύζουν το χώρο.

Το 1910 κυκλοφόρησε το Rider Waite Tarot που αποτελεί μέχρι σήμερα το πιο δημοφιλές Ταρώ. Ο Waite μετάφρασε στα αγγλικά τα έργα του Eliphas Levi ενώ ενσωμάτωσε στο Ταρώ του και στοιχεία του τάγματος της Χρυσαυγής, που είχε ιδρυθεί στη Αγγλία το 1886, της οποίας υπήρξε μέλος. Πολλές απομιμήσεις αυτού του Ταρώ έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα ενώ ακόμα και σύγχρονες ερμηνείες των καρτών στηρίζονται στις εικόνες του. Από τις πιο διαδεδομένες τράπουλες που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι αυτή που σχεδίασε ο Waite, η τράπουλα που σχεδίασε ο σουρεαλιστής ζωγράφος Σαλβαντόρ Νταλί και η τράπουλα σε σχεδιασμό της σύγχρονης ψυχαναλύτριας της σχολής του Jung, Liz Greene.

Σημείωση: Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο είναι κάποιες από τις κάρτες Ταρώ που σχεδίασε ο Σαλβατόρ Νταλί. Μπορείτε να τις δείτε σε μεγαλύτερο μέγεθος, αν κάνετε κλικ πάνω τους. Τα ονόματά τους, με την σειρά εμφάνισης, είναι: "The Chariot", "The World", "The Fool", "The Hanged Man" και "Strength". Στην μεγάλη φωτογραφία κάτω (μεγαλώνει με κλικ, επίσης) είναι η κλασική τους απεικόνιση από το Rider Waite Tarot.


ΠΗΓΕΣ:
www.skepdic.gr/Entries/Tau/taro.htm
www.astrolisto.net/cgi-bin/index.pl?action=viewnews&id=3
www.mystica.gr
www.e-zine.gr
www.atraposonline.gr/tarothistory.htm
www.nea-akropoli.gr
 
Από την Artanis στις 1:11 π.μ. |


16 Comments:


Διαβάζοντας το άρθρο με έπιασε μια ακαταμάχητη επιθυμία ν' ακούσω το Tarot Woman των Rainbow.

Θυμήθηκα και την ταινία του Τζέμις Μποντ (Live and let die) που ξεπαρθένιασε την καημένη την Solitaire και δεν μπόρεσε ρίχνοντας τις κάρτες, να μαντέψει τον αριθμό του Rolex του απαίσιου Κανάνγκα κι αυτός την έριξε στους καρχαρίες θεωρώντας ότι έχασε το κληρονομικό χάρισμα.. (σώθηκε βεβαίως διότι ο Τζέμις δεν μασάει!)

Είδες τι μου 'κανες?

 

Blogger Dormammu, 6/5/07 9:45 π.μ.



Αγαπητέ dormammu, οι συνειρμοί σου με τρομάζουν!!!
Που τα θυμήθηκες όλα αυτά, παιδί μου;
Α, και επίσης, να υπενθυμίσω ότι ο Τζέμις όχι μόνο δεν μασάει, όχι μόνο πήρε το κορίτσι, αλλά αφού ανατίναξε τα πάντα, μετά την έκανε!
Που το πας αυτό;
:-)

 

Blogger Artanis, 7/5/07 9:43 μ.μ.



Εικαστικά η τράπουλα είναι πολύ ενδιαφέρουσα, σε όλες τις εκδοχές της.

Μέχρι εκεί, όμως.

Πείτε "όχι!" στη μαγική σκέψη.

 

Blogger cyrus, 7/5/07 9:50 μ.μ.



cyrus, ΜΑΣ ΧΑΛΑΣ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ, ΛΕΜΕ!!!
Πως θα ξεκινήσουμε το τόσο προσοδοφόρο μας νέο επάγγελμα με την mauve all, αν έρχεσαι και μας κάνεις χαλάστρες;
Ε;
Και πως θα σου πάρω μετά τοίχο σιμπιζάκι;
Ε;
Άντε τώρα!
:-ppppp

 

Blogger Artanis, 8/5/07 4:12 μ.μ.



Εγώ πάντως συμφωνώ με cyrusgeo!

Good afternoon!

 

Blogger Stavros Katsaris, 8/5/07 5:25 μ.μ.



Well, ακριβώς η εικαστική απεικόνιση των συμβόλων ή των εννοιών στη τράπουλα, ήταν αυτό που ενέπνευσε το ποστ αυτό. Βρίσκω μαγικό (δίχως εισαγωγικά) το πώς εκφράζεται η κάθε έννοια μέσω της ζωγραφικής απεικόνισης αλλά και το πώς μία εικόνα μπορεί να επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες σχετικά με την έννοιά της. Το ίδιο συμβαίνει και με τη ζωγραφική..

Δε θέλησα όμως να σταθώ σε αυτό το κομμάτι των Ταρώ, δεν επιχείρησα να παίξω με τις έννοιες και τι συμβολίζει η κάθε κάρτα για τους αποκρυφιστές, ούτε να εστιάσω στο ελάχιστο στη χρήση της τράπουλας για προβλέψεις. Έγραψα για την ιστορική διαδρομή, με πόσα πράγματα συνδέθηκε, και από ποιους. Θέλω να πω, είναι ξεκάθαρο στο κείμενό μου ότι δεν..προτρέπω κανέναν στη μοιρολατρία.. Τώρα, αν κάνουμε και λίγο πλάκα στα σχόλια, ε, και τι έγινε;; ;)

 

Blogger Mauve_All, 8/5/07 6:40 μ.μ.



Το "όχι!" δεν ήτο προτροπή προς υμάς.

Ήτο σύνθημα παγκόσμιον...

 

Blogger cyrus, 8/5/07 9:00 μ.μ.



Αντιληπτόν βεβαίως, monsieur.. ))

 

Blogger Mauve_All, 8/5/07 10:37 μ.μ.



stayro, και εμείς συμφωνούμε με τον cyrus, αλλά ότι μπήκαμε λιγάκι στον πειρασμό να αυξήσουμε το εισόδημά μας, δεν στο κρύβω!
:-D

Good night!

 

Blogger Artanis, 8/5/07 11:06 μ.μ.



Και για να γράψω και λίγο σοβαρά και να μην διαλύσω εντελώς το ποστ...
Mauve all, αυτά που γράφεις ήταν και οι λόγοι για τους οποίους ενθουσιάστηκα με την ιδέα αυτού του κειμένου.
Η απομυθοποίηση των μύθων...

 

Blogger Artanis, 8/5/07 11:09 μ.μ.



Ε, άμα είναι για αύξηση των εσόδων, θα σας διαφημίσω κι εγώ βρε παιδιά (τι καλή δουλειά, όλα τα βρίσκουν και πολλά ακόμα!).
Γιατί είναι οι φίλοι;;;

Φιλιά!

 

Blogger cindaki, 9/5/07 10:59 π.μ.



Ουτε εγώ πιστευω ότι τα χαρτιά αυτά έχουν κάποια μαντική ή μυστικιστική δύναμη.
Παρόλα αυτά θα πρέπει νομίζω να γράψω ένα ποστ που αφορά την προσωπική μου εμπειρία με αυτά όταν ακόμα διάβαζα σχετικά με αυτά και είχα πάρει και την τράπουλα που φαίνεται κάτω κάτω στο ποστ σου.
Τότε ίσως καταλάβει κανείς επι πρακτικού επιπέδου τι κάνει τον κόσμο να πιστευει ότι μπορεί να μαντέψει το μέλλον του μέσω αυτών.

 

Blogger Debby, 10/5/07 9:42 π.μ.



Αγαπητή φίλη, χαίρομαι πάντοτε όταν διαβάζω κείμενα που εκθέτουν την ψευδώνυμη «γνώση» με την οποία συνδέεται η χαρτομαντεία και η αστρολογία.

Επιτρέψτε μου, παρακαλώ, ένα σχόλιο ως προς την ετυμολογία.

Οι αξιόπιστες διαθέσιμες πηγές καταλήγουν σήμερα στο συμπέρασμα ότι η λέξη ακολούθησε την εξής διαδρομή: γαλλ. tarot < ιταλ. tarroco, που πιθ. ανάγεται στο αραβ. tarha «απόβαρο - εκπίπτον βάρος». Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ο παίκτης έπρεπε να αφήσει μία κάρτα κατά μέρος, η οποία κατόπιν έφθασε να θεωρείται σημαδιακή.

Δεν είναι ίσως περιττό να σημειωθεί ότι η πρώτη φορά που συναντούμε τη λέξη tarot σε γαλλικό κείμενο είναι το 1534 στον Rabelais (με τη γραφή tarau).

Αν χρειαστείτε βιβλιογραφικές πηγές, είμαι στη διάθεσή σας. Και συγχωρήστε μου τον δασκαλίστικο σχολαστικισμό.

Καλή σας ημέρα.

 

Blogger Dr Moshe, 10/5/07 10:18 π.μ.



Gracias, Sofi-K!

@drMoshe
Δεν είχα καθόλου υπ’ όψη μου αυτήν την ετυμολογική προσέγγιση. Θα ήθελα, φυσικά, τις πηγές!

 

Blogger Mauve_All, 10/5/07 9:41 μ.μ.



@Debby
Πολλοί είναι οι παράγοντες που μας ωθούν να θέλουμε να γνωρίζουμε το μέλλον. Νομίζω πάντως πως σημασία έχει να φτάσουμε κάποια στιγμή σε τέτοιο σημείο συνδειητότητας ώστε το μέλλον να μη μας απασχολεί, μέσα στη χαραμάδα του χρόνου που ζούμε..

 

Blogger Mauve_All, 10/5/07 10:12 μ.μ.



Αγαπητή φίλη,

Μπορείτε να βρείτε όλες τις πληροφορίες και περαιτέρω αναγνώσματα στα λεξικά τού A. Rey, Dictionnaire historique de la langue française (Paris 1998) και των M. Cortelazzo & P. Zolli, Dizionario etimologico della lingua italiana (Bologna 1999, β΄ έκδ.).

Καλή σας ημέρα.

 

Blogger Dr Moshe, 11/5/07 8:38 π.μ.