Ουσιαστικά, από τα παιδικά μας χρόνια, η πορεία μας είναι συνεχείς λοξοδρομήσεις σε μία ευθεία, μέσα στην οποία εκπαιδευόμαστε να αντιδρούμε, σε κάθε τι και κάθε φορά, με τα αντανακλαστικά Παβλόφ:
αυτό είναι σωστό-εκείνο είναι λάθος,
αυτό είναι καλό-εκείνο κακό,
αυτό με συμφέρει-εκείνο δεν με συμφέρει.
Αν οι συγκυρίες στην ζωή μας το επιτρέψουν , τότε ανέβουμε ένα επίπεδο πιο πάνω και αναπτύσσουμε το αντανακλαστικό του αλτρουισμού και της συλλογικότητας:
αυτό είναι σωστό για τους άλλους (ή όχι),
αυτό είναι καλό για τους υπόλοιπους (ή όχι),
αυτό συμφέρει το σύνολο (ή όχι).
Μαθαίνοντας να αντιδρούμε ή όχι στα γεγονότα, στις ιδέες, στα συναισθήματα και στους ανθρώπους χτίζουμε την προσωπικότητά μας και ταυτοχρόνως χτίζουμε και τα συστήματα ασφαλείας και άμυνας της. Φτιάχνουμε όπλα και εργαλεία, που κάποια χρησιμοποιούμε συνειδητά και τα υπόλοιπα, τις περισσότερες φορές, τα χρησιμοποιούμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε.
Ένα από αυτά είναι να προσδοκούμε ή και να απαιτούμε από τα γεγονότα, τις ιδέες, τα συναισθήματα και τους ανθρώπους να συμβούν, να εξελιχθούν, να εκφραστούν και να λειτουργήσουν με τους τρόπους που μας ταιριάζουν και μας εξυπηρετούν ή (στο παραπάνω επίπεδο) ταιριάζουν και εξυπηρετούν το σύνολο. Λειτουργεί αυτή η διαδικασία προς όφελός μας;
Όταν βλέπουμε, όταν ακούμε, όταν αγγίζουμε, όταν ο εγκέφαλός μας ρουφάει ή αποτυπώνει μια πληροφορία, το πρώτο πράγμα που θα κάνει ο οργανισμός μας θα είναι να εξετάσει το πόσο και πώς του ταιριάζει.
Αν ναι, τότε το αποδεχόμαστε.
Αν όχι, το απορρίπτουμε και το επόμενο αντακλαστικό μας είναι να καταλάβουμε το γιατί.
Το “γιατί” μάς ενδιαφέρει περισσότερο στην αρνητική κρίση, παρά στην θετική.
Όταν μας αρέσει κάτι, τότε λέμε “Μου αρέσει και μου αρκεί” ή μπορεί να εξετάσουμε τις επιφανειακές μας αντιδράσεις σ' αυτό.
Όταν όμως η απόφασή μας είναι απορριπτική ή ακόμα και καταδικαστική, τότε θα βρούμε άπειρες δικαιολογίες, αιτιολογίες ή ακόμα και αφορισμούς. Σιγά σιγά, ο οργανισμός μας συνηθίζει.
Και μετά συλλαμβάνει άλλο ένα αντανακλαστικό:
Να βρίσκουμε τι δεν μας αρέσει και όχι τι μας αρέσει.
Η κύηση είναι σχετικά γρήγορη και η γέννα χωρίς πόνους και φωνές.
Και το παιδί αυτού: οι προσδοκίες.
Το κλισέ “ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός” είναι μία πολύ εύγευστη καραμέλα για να την κερνάμε σε εκείνους που οι προσδοκίες τους για τους ανθρώπους και τον κόσμο έχουν φτάσει σε ανέφικτα επίπεδα πραγματοποίησης.
Και έτσι, οι ανέφικτες προσδοκίες, όταν περνούν την κρίση της μέσης ηλικίας τους, μεταμορφώνονται σε απαιτήσεις.
Και οι απαιτήσεις, όταν γερνούν, μεταλλάσσονται σε γκρίνια.
Κι ας ξεκινήσουμε από την στιγμή που αντιλαμβανόμαστε κάτι και το επεξεργαζόμαστε.
Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, καταλαβαίνουμε αμέσως αν κάτι μας αρέσει, αν μας ταιριάζει, αν το θέλουμε στην ζωή μας ή όχι.
Αν δεν μας αρέσει, πρέπει και οφείλουμε να βρούμε το γιατί. Τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους υπόλοιπους, γιατί αλλιώς, κινδυνεύουμε από άγνοια. Αλλά, χωρίς να εξετάζουμε το κατά πόσο έχει ανταποκριθεί στις προσδοκίες μας.
Όμως.
Αν μας αρέσει κάτι ή κάποιος, μήπως θα έπρεπε να βρούμε το γιατί, το πως, το πότε;
Θα μπορούσαμε μετά να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να αντιδρά αντανακλαστικά στο όμορφο;
Θα μπορούσαμε να μάθουμε πώς να βρίσκουμε το σωστό στο λάθος, το όμορφο στο άσχημο, το καλό στο κακό; Και μετά τανάπαλιν;
Θα μπορούσαμε να δούμε την ομορφιά σε κάτι που μας φαίνεται αδιάφορο ή μέτριο, χωρίς να το αλλοιώσουμε με την φαντασία μας ή να του προσδώσουμε ανύπαρκτες ιδιότητες;
Θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε τον κόσμο και τους ανθρώπους χωρίς προσδοκίες και να ζήσουμε μέσα του και μαζί τους χωρίς απαιτήσεις;
Αν ναι, πως;
Κι αν όχι, γιατί;
Δυσκολα μας βαζεις ;-)
Ξερω τους κοινωνικους κανονες και αναγνωριζω την χρησιμοτητα τους στο "δεσιμο" της κοινωνιας. Απο κει και περα εμαθα απο μικρος να τους περιφρονω, να τους παραβαινω οποτε θελησω και να πληρωνω (σχεδον) καθε φορα το τιμημα.
Τους περισσοτερους κοινωνικους κανονες τους τηρω, ειτε γιατι ετσι μου αρεσει (αυθαιρετα), ειτε γιατι το τιμημα της παραβασης ειναι πολυ μεγαλο για μενα.
Στα υπολοιπα (δλδ. σε οτι δεν ρυθμιζεται απο νομους και κοινωνικες συμβασεις) δεν εχω κανονες για το σωστο / λαθος. Ουτε καν για το συμφερει / δεν συμφερει (οσες φορες νομιζα οτι με συμφερει κατι, βγηκα λαθος). Αφηνω να με οδηγησει το συναισθημα. Ειτε μου αρεσει κατι / καποιος, ειτε οχι.
Απλο; Οχι, αν αναλογιστω τις συνεπειες :-)
Υ.Γ. συγνωμη για τις πολλες "/"
Πολλά μας βάζεις Artanis, και ποιο να σχολιάσω πρώτα...
Ας γράψω κάτι τι για τους δυϊσμούς: Νομίζω ότι είναι η μεγαλύτερη παγίδα και η πιο δύσκολο να αποφύγει κανείς. Υπάρχουν, βλέπεις, τόσοι πολλοί που έχουν πέσει μέσα και την αποδέχονται ως υπαρκτή! Για μένα, δυϊσμοί δεν υπάρχουν. Ούτε καλό ούτε κακό, ΟΛΑ καλά είναι: ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΛΟ ΚΑΛΟ, ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ.
:-))
..όταν ξεφύγουμε, η ζωή μας θα είναι πολύύύύύ απλούστερη..
(κάποιες φορές ξεφεύγουμε, για σκέψου πόσο όμορφα νοιώθουμε τότε)
marialena, καλώς ήρθες!
Συμφωνώ στην δεύτερη παράγραφο του σχολίου σου, αλλά τι εννοείς στην πρώτη;
Μάλλον δεν καταλαβαίνω από την κούραση...
Γράφεις ότι πρέπει να μάθουμε να αισθανόμαστε "από διαίσθηση και όχι λογικά".
Η ένστασή μου είναι ότι, όταν αισθανόμαστε...αισθανόμαστε...
δεν σκεφτόμαστε, τουλάχιστον, στην αρχή. Μπορεί μετά να εκλογικεύουμε τα συναισθήματά μας, αλλά καταρχήν και κατά βάση το συναίσθημα είναι το πρώτο.
Τι δεν έχω καταλάβει;
Καλησπέρα (πλέον) και καλή μας εβδομάδα! :-)
dralion, όχι δεν είναι καθόλου απλό και καταλαβαίνω τι εννοείς.
Γράφοντας αυτό το κείμενο, προσπαθούσα να καταλάβω (ίσως και για αυτό να είναι ασαφές) πώς λειτουργούν οι άνθρωποι που ζουν την ζωή τους με την προσδοκία να ανταποκριθούν οι δικές τους προδιαγραφές για τον κόσμο.
Προσπαθούσα να καταλάβω από που προέρχεται η γκρίνια, οι απαιτήσεις για αλλαγή (χωρίς καμία δράση ή πρόταση, έστω), και η πιο εσωτερική ανάγκη μας να έχουμε κάποια όρια και κάποια στάνταρ στα πράγματα, ώστε να τα έχουμε όλα τακτοποιημένα στο κεφάλι μας.
Από ό,τι έχω δει, αυτή η αντίληψη λειτουργεί στον εγκέφαλο του ανθρώπου καταλυτικά.
Παύει να αναγνωρίζει κάθε τι που θα μπορούσε να του αρέσει.
Στέκεται μόνο σε ό,τι δεν του αρέσει. (Βάζω τις λέξεις "μου αρέσει"/"δεν μου αρέσει" εντελώς απλά και απλοϊκά για να συνεννοούμαστε.)
Σιγά σιγά ξεχνά την διαδικασία του να αποζητά, να ψάχνει, να ανακαλύπτει μέσα στους ανθρώπους και σε ό,τι τον περιβάλλει. Και τελικά, δεν μαθαίνει τίποτε καινούριο, δεν ανακαλύπτει τίποτε σημαντικό (που μπορεί και να είχε ξεχάσει) και δεν γεύεται την άπειρη ποικιλία και πολυπλοκότητα που (βασικά) δημιουργούμε ως όντα, με την συνύπαρξη μας.
(Μόλις διάβασα τι σου έγραψα...
ΡΕ, τι πληκτρολογώ σήμερα, ο μπλογκέρισσα;;;
Υπομονή, φάση είναι, θα μου περάσει, οκ;)
Υ.Γ. συγγνώμη για τις πολλές ()
:-D
Ροδιά μου, με αυτούς του δυϊσμούς είναι που μεγαλώνουμε, που μας ανατρέφουν, που εκπαιδευόμαστε και που τελικά δημιουργούμε τις σκέψεις και τις κρίσεις μας για ό,τι ζούμε και ό,τι κάνουμε.
Αυτοί οι δυϊσμοί είναι που χρησιμοποιεί η κοινωνία στα νεότερα μέλη της για να αναπτύξουν τα αντανακλαστικά τους.
Κι εγώ μαζί σου είμαι. Αλλά, όπως θα έχεις δει και εσύ, οι περισσότεροι λειτουργούν με αυτούς, έχοντας μείνει στην παιδική τους αντίληψη για αυτά τα ζητήματα.
Είναι το ίδιο πράγμα με το παρακάτω:
Οι γονείς λένε στο 3χρονο παιδί τους, που μόλις ψήλωσε και φτάνει τα μάτια της κουζίνας, ότι το να βάζει το χέρι του στο αναμμένο μάτι
"είναι κακό".
Το 3χρονο δεν έχει την παραμικρή ιδέα για ποιο λόγο "αυτό είναι κακό".
Μόνο αν βάλει το χέρι του και καεί, θα κατανοήσει ότι "όταν ακουμπάμε εκεί, τότε καιγόμαστε, πονάμε, και νιώθουμε χάλια".
Και για αυτό τον λόγο, δεν θα το κάνει ποτέ πια.
Όχι, γιατί κάποιος του είπε "αυτό είναι κακό"
Άσε που αν το πάμε και μακρύτερα, το να καείς και να πονέσεις δεν είναι "κακό". Απλώς, επιβλαβές και οδυνηρό.
Κάτι τι για το «γιατί» τώρα. Εχω όρεξη νυχτιάτικα!:-Ρ
Γιατί χρειάζεται να μας ενδιαφέρει το "γιατί"..? Είτε πρόκειται για κάτι που μας αρέσει είτε για κάτι που απεχθανόμαστε. Το να αναζητούμε την αιτία για πράγματα που μας αγγίζουν θετικά ή αρνητικά, μας αποξενώνει από μας τους ίδιους πρώτα πρώτα. Αναγκαζόμαστε να βγαίνουμε από τον εαυτό μας και να τον παρατηρούμε απέξω, ώστε να του βρούμε ψεγάδια ή ελαφρυντικά. Αυτό νομίζω (γνώμη μου) μας μπλοκάρει την ελευθερία του συναισθήματος, μας στεγνώνει, και η λογική από μόνη της είναι ανεπαρκής.
Ενας μουσικός μπορεί να μάθει να παίζει εκπληκτικά το όργανο που έχει διδαχτεί, αυτό όμως, η συστηματική μελέτη και ορθή απόδοση των ήχων δλδ, δεν θα τον κάνει μεγάλο εκτελεστή όταν αδυνατεί να συλλάβει το νοημα αυτού που εκτελεί. Πρώτα και κύρια χρειάζεται να πλησιάσει το όραμα του δημιουργού της σύνθεσης και αυτό η λογική μονάχη της δεν μπορεί να το πετύχει. Μπορεί..?
Ενας ζωγράφος μπορεί να χειρίζεται τα χρώματα, τα πινελα και τις τεχνικές άριστα, όπως ένας συγγραφέας μπορεί να είναι ορθογράφος με γνώσεις ορθής στίξης, με ικανότητα λογοπλοκής και λεξοπλασίας, αυτά όμως είναι αρκετά ώστε να μπορέσουν οι καλλιτέχνες αυτοί να αποδώσουν το μεδούλι της ψυχής τους.. να αποτυπώσουν δλδ το συναίσθημά τους, αυτό που θα επιδράσει πάνω στους θεατές και τους αναγνώστες τους.. αυτό που θα τους κάνει κοινωνούς του έργου τους..?
Ο βασικός κανόνας (γνώμη μου) είναι η ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ κανόνων, η ΑΠΟΥΣΙΑ σκοπιμότητας, η πλήρης άρνηση του "ΓΙΑ ΝΑ". Μπορεί να υπάρχει ένα όραμα, φυσικά, αλλά αυτό το όραμα να μένει όραμα -αν είναι δυνατό, για πάντα, ίσαμε το τέλος.
:-) το γράφω..? συγκρατείστε μεεεε
Μπερδεύτηκα! Προσπαθώ να ξεχωρίσω τα νοήματα, ακούγοντας ταυτόχρονα τις πρωινές χειρηλασίες του Καλαμίτση! 'Οσο μεγαλώνω τόσο περισσότερο τείνω να μην θέλω να δοκιμάζω νέα πράγματα. Συχνά νομίζω ότι έχω πάθει ψυχική αγκύλωση. Κάποτε ήμουν ο πρώτος γκατζετάκιας, σήμερα μου φαίνεται βουνό να μάθω ένα νέο μηχάνημα (ένα DVD, ας πούμε, που αποφεύγω να το αγοράσω γι' αυτόν τον λόγο...). Πολύ περισσότερο δεν προσπαθώ να αφομοιώσω νέες ιδέες, ξένες προς τις αρχές μου και τα γούστα μου. Αρτηριοσκλήρωση; 'Ισως. Αλλά συνειδητοποιώ πως περιμένω (όχι με τη λογική) τα πράγματα να ταιριάζουν με τα δικά μου πρότυπα παρά να υιοθετήσω καινούρια! Το ποστ σου με βοήθησε να κάνω αυτή την διαπίστωση πιο συνειδητή!
ΥΓ: Δεν μου είπες για τη σχέση σου με το Χόρτο (Πηλίου)...
Γεια σου, Artanis!
Μένω στην τελευταία φράση του ποστ γιατί τα σχόλια με μπέρδεψαν λιγάκι κι έχασα το μίτο του "τι θέλει να πει αυτό το ποστ τώρα". Λες λοιπόν "Θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε τον κόσμο και τους ανθρώπους χωρίς προσδοκίες και να ζήσουμε μέσα του και μαζί τους χωρίς απαιτήσεις;
Αν ναι, πως;
Κι αν όχι, γιατί;"
Άποψή μου είναι πως όχι. Και μάλιστα, ευτυχώς όχι. Το θεωρώ αδύνατο για κάποιον κοσμικό να απεξαρτηθεί πλήρως από την προσωπική του θεώρηση για τα πράγματα, από τις συμπάθειες, αντιπάθειες, προσδοκίες, ελπίδες, απογοητεύσεις, όλες αυτές τις λευκές και μαύρες πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Το να μπορείς να παρατηρείς τον κόσμο -- και το ρήμα εδώ μου είναι πραγματικά ακατανόητο ως προς τις προθέσεις κάποιου-- χωρίς προσδοκίες θα σημαίνει ότι εξαιρείς τον εαυτό σου από αυτόν. Το να ζεις μέσα στον κόσμο χωρίς απαιτήσεις θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα βαθιάς νιρβάνας (με την έννοια του βουδιστικού δόγματος), κατάσταση η οποία και πάλι σε εξαιρεί από τον κόσμο.
Γιατί θα ήθελε κάποιος να το κάνει αυτό; Τι θα οδηγούσε κάποιον σε μία τέτοια επιδίωξη; Αυτό δεν κατάλαβα από το ποστ σου. Care to elaborate?
Κι αφού σοβάρεψε το πράγμα κι ανέβηκε το επίπεδο της συζήτησης, καιρός να το ξανακατεβάσουμεεεεε....
Το λεπόν, έχω να πω το εξής απλό παράδειγμα της διατριβής του ποστ:
Στο κάθε ένα από τα πρώτα 10 ραντεβού, η κυρία ξέρει αν θα το κάνουν με τον κύριο. Ο κύριος ουχί. Αυτό τον κάνει να ψαχτεί σε όλες τις συντεταγμένες που αναφέρει το ποστ. Για πρώτη και τελευταία φορά στην όλη σχέση.
Από κει και πέρα, στο τέλος της σ΄εσης, που πάλι η κυρία γνωρίζει με μαθηματική ακρίβεια, ακόμη κι αν την πάρει φαλάγγι αυτή η σχέση, μένει εκείνη να προσδοκιο-απαιτο-αναλύεται. Αυτά.
Τέτοιαν ώρα, τέτοια λόγια!
ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ
ΝΙΙΙΙΙ!!!!
:))))
Λοιπόν, αν κατάλαβα καλά αυτό που θες να πεις, σκέφτομαι ότι ο λόγος είναι ο εξής (προετοιμάσου να ακούσεις εξαιρετικά geeky απόψεις):
Για λόγους εξελικτικούς (διαιώνιση τού είδους κλπ), οι οργανισμοί μας είναι προγραμματισμένοι να έχουν σαν βασικό στόχο την έμμεση επίτευξη συγκεκριμένων βιολογικών λειτουργιών, δηλαδή την ικανοποίηση των ενστίκτων μας.
Έτσι, όταν κάτι "μάς αρέσει", είναι δηλαδή σύμφωνο με τα ένστικτά μας, ο εξελικτικός στόχος έχει επιτευχθεί και οι σχετικές εγκεφαλικές λειτουργίες υποχωρούν, όπως περίπου αποχωρεί ο νικητής μποξέρ από το ρινγκ.
Αντίθετα, όταν κάτι δε μάς αρέσει (τα ένστικτά μας δεν ικανοποιούνται), το σύστημα εκμάθησης τού εγκεφάλου παραμένει σε εγρήγορση για να βρει το δρόμο προς την ικανοποίηση των ενστίκτων (= προσδοκίες). Όπως ακριβώς ανεβαίνει η αδρεναλίνη μας όταν φοβόμαστε, για να είμαστε σε εγρήγορση και να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε πιθανούς κινδύνους. Χωρίς αυτήν τη λειτουργία, δε νομίζω ότι θα είχαμε επιβιώσει σαν είδος.
Ελπίζω να είμαι, έστω και λίγο, κατανοητός :)
Πως να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας, να αισθάνεται από διαίσθηση και όχι λογικά, θα προσέθετα εγώ στο αξιόλογο άρθρο και προβληματισμό σου αγαπητή Artanis!
Από βρέφη μαθαίνουμε στη πειθαρχία "τις κείνον ρύμμασι πειθόμενοι", αλλά αυτό που θέλει η ψυχή για να αναπνέει είναι το δικαίωμα στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ, αυτή είναι η άποψή μου!
Καλησπέρα και καλή εβδομάδα, Μ.